Kiradan gıdaya, çocuğun eğitim masrafından faturalara kadar her kalem iki katına çıktı. Ekonomik krizden en çok evlilikler etkilendi. Boşanmak isteyenin karşısına binlerce liralık bir fatura çıkıyor, tabii bu şartlarda boşanmaya karar verebilirseniz. Özellikle kadınlar bu durumdan etkileniyor. “Boşver böyle gitsin” diyerek boşanmaktan vazgeçen kadınlar da var.
Anlaşmalı boşanma yolunu tercih ederseniz masraflar kısmen azalıyor ancak çekişmeli boşanmada söz konusu masraflar ikiye ya da üçe katlanıyor.
İstanbul Barosu’nun 2023 yılı için tavsiye olarak açıkladığı rakam, anlaşmalı boşanma davaları için 27 bin lira, çekişmeli boşanma davaları için 40 bin lira.
Bu rakamlar, özellikle kadınların boşanma kararı almasında caydırıcı olabiliyor.
Gazeteduvar’ın haberine göre Avukat Esin Yeşilırmak, avukatların ücretlerinin bu fiyatların altında dava kabul edebildiğini, buradaki asıl sorunun dosya ve harç masraflarına getirilen yüzde 120’lik zamlar olduğunu dile getiriyor. Yeşilırmak, avukatlık ücretinin yanı sıra dava açmanın, davanın seyrine göre oluşacak masrafları karşılamanın, binlerce lirayı bulabildiğine işaret ediyor. Bu durumun özellikle gelir düzeyi düşük ya da herhangi bir birikimi, güvencesi olmayan kadınları, istenmeyen evliliği devam ettirmeye zorladığını söylüyor.
Maddi manevi zor
Yeşilırmak, boşanma davalarının sadece geliri olmayan ya da düşük gelirli kadınlar için zor bir süreç olmadığını, görece iyi gelire sahip kadınların da ciddi şekilde etkilendiğini belirtiyor. Yeşilırmak “Boşanma davaları eğer çekişmeli ise dava süreçleri uzayabiliyor. Bu esnada her iki taraf, özellikle de kadınlar manevi anlamda zor bir dönem yaşayabiliyor. Ortada aldatma iddiası varsa bunun kanıtlanması için bilirkişiler devreye giriyor. Böyle olması halinde dava masrafları da katlanıyor. Örneğin, en düşük bilirkişi ücreti 1700 lira iken bu 7 bin liraya kadar çıkıyor. Baktığım bir davada müvekkilim için altı kere bilirkişiye gidildi ve buna göre ücret ödendi” diyor.
Avukat Özlem Tartak ise anlaşmalı boşanma halinde, avukata gitmeden açılacak bir davanın maliyetinin ne olduğunu anlattı. Tartak “Boşanma kararı aldınız ve dilekçenizi verdiniz, ‘gider avansı’ denilen bir masraf var; ortalama 500 lira. Dava açılış harçları da 500 lirayı rahat bulur. Diğer giderler derken 1500-2 bin lira arasında dava açma masrafınız oluyor” dedi.
En iyi halde masraf 6 bin
Tartak, çekişmeli boşanma halinde sürecin farklılaştığını belirtiyor ve o da Yeşilırmak gibi artan dosya ve harç masraflarından bahsediyor. Anlaşmalı boşanmadan farklı olarak çekişmeli boşanmada, hak kayıpları daha fazla olduğu için sürecin bir avukat tarafından yürütülmesinin daha yararlı olduğunu dile getiriyor: “Kişi süreci, ciddi bir hak kaybı endişesi yoksa kendi yürütmek isteyebilir. Dava açılış masrafının üstüne her celsede 300-500 lira arası arzuhalci masrafı var. 6 celse süreceğini düşünürsek 3 bin lira gibi bir masrafı olur. Bir de her celsede taraflara, kurumlara yazı yazılması gibi işlemler olabiliyor. Sizin baştan yatırdığınız miktarı aşabilir. Her celse için 200 lira tebligat masrafı da çıkabilir. Her şeyin iyi gittiğini düşünürsek yaklaşık 6 bin lira gibi bir masraf çıkıyor karşımıza.”
Çekişmeli boşanma davalarında tavsiye edilen avukatlık masrafı 40 bin lira. Tartak, avukatların masraflar nedeniyle bu rakamın altına boşanma davası almak istemediğini belirterek “Gerçi durum böyle ama ben şimdiye kadar 40 bin liradan boşanma davası almadım. Mesleki sorunları bir kenara bırakın, karşınızda ihtiyaç sahibi biri var ve ödeyemiyor. O nedenle de alamıyorsunuz tavsiye edilen rakamı. Çoğu meslektaşım da 40 bin lirayı peşin istiyor. Bunu eleştirmek için demiyorum; çünkü bu miktara anlaşılınca yıllarca sürecek bir mahkeme takibi söz konusu. Belki beş sene olacak. Bunu taksitle alsa bir sonraki ay, Türkiye’deki ekonomik koşullar nedeniyle alınan ücret anlamsızlaşacak. Bu nedenle avukatlar peşin talep etmeye başladı” diye konuşuyor.
‘Tamam kalsın, böyle devam edelim’
Geçtiğimiz yıl anlaşmalı boşanma davası için tavsiye edilen ücret ortalama 5 bin lira, çekişmeli boşanma için ise 10 bin ile 20 bin lira arasındaydı. Geçen seneki asgari ücret ve ekonomik koşullar düşünüldüğünde bu miktarlar da ‘yüksek’ sayılabilir. Ancak 2023 yılı için belirlenen avukatlık tavsiye ücretine, harç, dosya ve tebligat gibi dava sırasında talep edilen hizmetlere getirilen yüzde 100’ü aşan zamlar, boşanma davası açmak isteyip de vazgeçen kadın sayısını arttırdı.
Tartak’a göre kira, varsa çocukların bakım ve eğitim masrafları, yaşam giderleri gibi pek çok masraf, üstüne bir de dava giderleri eklenince kadınları “tamam kalsın, böyle devam edelim” noktasına getiriyor.
Bu kadınların yüzde 70’inin sahip olduğu ortak özelliği de şöyle açıklıyor Tartak: “Çoğu, evlilikten itibaren ziynet eşyaları, birikmişler gibi kalemleri erkeğe veriyor. En büyük acı da maddi olarak bu noktadan geliyor. Bu, üst sınıf olarak tabir edebileceğimiz kadınlar için de böyle. Erkeklerin yeri, evliliğe göre değişiyor da kadınların yeri değişmiyor maalesef.”
Tartak, bu durumun önümüzdeki dönemde ilişkilere farklı yansımaları olacağından bahsediyor: Boşansa da maddi gerekçeler nedeniyle evleri ayıramayanlar ya da boşanamayıp aynı evde yaşamak zorunda kalanlar… Tartak bununla ilgili şunları söylüyor: “Anlaşmalı boşanmayı başaranların yüzde 50’sinin, ev kiraları ve maliyetler nedeniyle fiziken aynı ortamı paylaşmaya devam edeceğini öngörüyorum. Çekişmeli boşanma gerektiren durumlarda da yüzde 80’i ya da 90’ı, maddi gerekçelerle vazgeçecek.”
Kaynak – HALKTV.com
“24 saat”
