ABD-Türkiye ilişkileri, hem Donald Trump hem de Joe Biden dönemlerinde çeşitli zorluklar ve iniş çıkışlarla şekillendi. Her iki yönetim döneminde de ABD-Türkiye ilişkileri, stratejik ortaklık düzeyinde sürdürülmeye çalışılsa da birçok sorunlu alan dikkat çekiyor. Savunma sanayi, NATO üyeliği, enerji güvenliği ve bölgesel sorunlar ilişkilerin dinamikleri üzerinde etkili olmaya devam ediyor.
İşte her iki liderin döneminde ABD-Türkiye ilişkilerinin ana hatları:
TRUMP DÖNEMİ (2017-2021)
1. S-400 Krizi ve Yaptırımlar: Trump yönetiminde Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması, iki ülke arasındaki en önemli sorunlardan biri oldu. ABD, bu satın almanın NATO güvenliği açısından tehdit oluşturduğunu savundu ve Türkiye’yi F-35 programından çıkardı. Ardından, CAATSA kapsamında Türkiye’ye yönelik sınırlı yaptırımlar uygulandı.
2. Suriye Politikası ve YPG: Trump döneminde Suriye’deki YPG varlığı da ilişkilerde gerginlik yaratan bir diğer konuydu. Türkiye, YPG’yi terör örgütü olarak görürken, ABD bu gruba DEAŞ’a karşı mücadelede destek verdi. Trump yönetimi zaman zaman YPG’ye verilen desteği azaltma yönünde adımlar atsa da, bu konu ABD ile Türkiye arasındaki güven krizini derinleştirdi.
3. Ticari İlişkiler: Trump, Türkiye ile ticaret hacmini artırma niyetindeydi ve iki ülke arasındaki ticari ilişkileri güçlendirme adımları attı. Ancak, bu olumlu yaklaşım zaman zaman diğer politik sorunların gölgesinde kaldı.
Özetle:
*ABD’nin terör örgüyü PKK/YPG’ye desteği sürdü
*Suriye’deki ABD askerlerini çekme kararından vazgeçti
*ABD’deki FETÖ üyelerinin iadesi için adım atılmadı
*Türkiye’yi F-35 savaş uçağı programından çıkardı
*İsrail politikası Türkiye ile gerilime yol açtı
*Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı iki kez Washingont’da ağırladı.
BIDEN DÖNEMİ (2021-GÜNÜMÜZ)
1. Demokrasi ve İnsan Hakları Vurgusu: Biden, başkanlık kampanyasında ve göreve geldikten sonra, demokrasiyi ve insan haklarını dış politikasının öncelikleri arasında gösterdi. Bu, Türkiye gibi ülkelerdeki otoriterleşme eleştirilerini artırdı ve ilişkilerde gerilim yarattı.
2. Ermeni meselesi: Biden, 2021’de Türkiye ile ABD arasındaki tarihi bir hassasiyete değindi. Bu tanıma, Türkiye’de tepkiyle karşılandı ve diplomatik ilişkilerde bir kırılma noktası olarak değerlendirildi.
3. Suriye ve Doğu Akdeniz: Biden yönetimi, YPG’ye destek vermeye devam etti ve Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin Yunanistan ve Kıbrıs ile olan deniz anlaşmazlıklarında daha dengeli bir duruş sergiledi. Bu durum, Türkiye açısından hayal kırıklığı yarattı.
4. F-16 Satışı ve Yaptırımlar: Biden yönetimi, Türkiye’nin F-16 savaş uçakları talebine olumlu yaklaşmakla birlikte, ABD Kongresi’nde bu satışa karşı bazı direnişler bulunuyor. Ayrıca, S-400’ler nedeniyle uygulanan yaptırımlar devam ediyor ve bu konu iki ülke arasında çözülmemiş bir sorun olarak kalmaya devam ediyor.
Özetle:
*ABD’nin terör örgüyü PKK/YPG’ye desteği sürdü
*Suriye’deki ABD askeri varlığı sona ermedi
*ABD’deki FETÖ üyelerinin iadesi için adım atılmadı
*F-35 savaş uçağı programında sorun çözülmedi
*Biden’ın İsrail politikası Türkiye ile gerilimi devam ettirdi
*Biden uzun süre Erdoğan’a randevu vermedi, Erdoğan da görüşmeye gitmedi
