“Olağanüstü seçim yapılmasına ilişkin makul ve mantıklı bir açıklama yapılmadı”
Seçimleri İzleme ve Demokrasiyi Öğretme Merkezi (SMDT), 7 Şubat 2024’te erken cumhurbaşkanlığı seçiminin atanmasına ilişkin bir açıklama yayınladı.
Merkez, ilgili emrin güçlü siyasi ihtiyaçlara işaret etmediğine ve toplumda açık kamusal tartışmaların yürütülmediğine inanmaktadır:
“Özellikle seçimin 15 ay erken yapılması, siyasi partilerin ve cumhurbaşkanı adaylarının katılımını, sivil toplum kuruluşlarının ve uluslararası seçim gözlem kuruluşlarının hazırlıklarını zorlaştırdı. Ayrıca Azerbaycan’ın taraf olduğu uluslararası belgelerde yer alan “seçimlerin makul aralıklarla ve zamanda yapılmasına” ilişkin hükümler beklenmemiş, seçimlerin olağanüstü bir şekilde yapılmasına ilişkin makul ve mantıklı bir açıklama yapılmamıştır.
Açıklamada, 26 Eylül 2016’da yapılan referandumun ardından erken seçim hakkının ulusal mevzuata getirildiği belirtildi:
“Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu’nun referandumda yapılan değişikliklere ilişkin görüşünde, değişikliklerin gerekçelerinin net olmaması, parlamentonun referandum kanununun tartışılmasına katılmaması ve referandum kanununun Anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesine ilişkin usule ilişkin bir düzenleme yoktu.”
Avrupa Konseyi’ne üye ülkelerin deneyimlerine de değinen CISD, erken seçim yapılmasına ilişkin oldukça istisnai durumların bulunduğunu, bunun yanı sıra bu yetkiyi kullanma hakkının istisnai koşullar çerçevesinde kullanıldığını vurguladı:
“Ancak Azerbaycan Anayasası’nın 1. Kısmının 101. maddesinde bu tür istisnai kural ve koşullar belirtilmediğinden cumhurbaşkanına özel ve özel gerekçeler belirtmeksizin erken seçim yapma yetkisi veriliyor. Dolayısıyla Anayasa’nın 101. maddesinin ilk bölümünde erken seçim ilanına ilişkin istisnai koşullar ve kurallar belirtilmediği için bu yetki Avrupa’nın seçim tecrübesiyle çelişmektedir.
Merkez, mevcut baskı koşullarının seçim sürecinde demokratik koşulların sağlanmasını zorlaştırdığını söyledi:
“Ne yazık ki aralarında gazetecilerin, sosyal aktivistlerin ve siyasi parti temsilcilerinin de bulunduğu yaklaşık 200 siyasi tutuklunun gözaltına alınması, yeni “Medyada” ve “Siyasi Partiler Hakkında” yasaları da dahil olmak üzere ifade özgürlüğünü sınırlayan adımlar, bağımsız internet TV ve web’in engellenmesi sayfalarında, medya aktivistlerine yönelik toplumsal kitlesel zulüm, erken cumhurbaşkanlığı seçimi arifesinde vatandaşların katılımını sınırlandırıyor, seçim süreciyle ilgili demokratik koşulların sağlanmasını zorlaştırıyor. Aynı zamanda sivil topluma ve insan hakları örgütlerine yönelik devam eden hukuki ve siyasi baskılar, seçmenlerin eğitilmesi, seçmen haklarının korunması ve yerel seçim gözlemlerinin organize edilmesi yönündeki çalışma fırsatlarını tüketti.”
CISD ayrıca, AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin 50’den fazla tavsiyesinin, Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu’nun iki görüşünün ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin seçim haklarının ihlaline ilişkin 50’den fazla kararının da dikkate alındığını kaydetti. uygulanmadı:
“Olağanüstü Cumhurbaşkanlığı seçimi arifesinde rekabetçi bir siyasi ortamın yaratılması, ifade özgürlüğünün sağlanması, toplanma ve örgütlenme özgürlüğünün sağlanması, medya, siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşlarına fırsatlar yaratılması sağlanamadı. . Seçim arifesinde çözülmesi gereken önemli konulardan biri de seçmen kaydı ile ilgili bu alanda mevcut karmaşık mekanizmanın basitleştirilerek seçmen sayısı hesaplamalarının doğru ve net yapılmasıdır. Ancak ne yazık ki Devlet İstatistik Komitesi’nin 18 yaş üstü nüfus ile MSK’nın yayınladığı seçmen listeleri arasındaki farka ilişkin açıklamaları 2009 yılından bu yana dikkate alınmadı.
SMDT, 7 Şubat’taki olağanüstü cumhurbaşkanlığı seçiminin özgür, şeffaf ve rekabetçi bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için yerel ve uluslararası insan hakları örgütleri tarafından siyasi tutuklu olarak değerlendirilen kişilerin serbest bırakılmasının önemli olduğunu belirtti:
“Ayrıca siyasi partilere toplantı ve toplantı yapma, barışçıl gösteri yapma hakkı verilmeli; ülkede yerel ve uluslararası STK’ların özgürce faaliyet göstermesini engelleyen yasalarda demokratik değişiklikler yapılmalı ve sivil toplum aktivistlerine yönelik zulüm durdurulmalı; gazetecilere ve blog yazarlarına yönelik zulmü durdurmak, bağımsız ve muhalif web portallarının engellenmesini ortadan kaldırmak; Azerbaycanlı yetkililer, AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi ile Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’ne, her iki kurumun uluslararası seçim gözlem heyetinin ülkeye davet edilmesi için başvuruda bulunmalıdır..
Ülke Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Azerbaycan’da 7 Aralık’ta olağanüstü cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilanına ilişkin kararnamesi imzalandı.
Kararnameye göre Azerbaycan’da 7 Şubat 2024’te olağanüstü cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacak.
Bugün iktidardaki Yeni Azerbaycan Partisi, 7 Şubat seçimlerinde mevcut Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i aday gösterecek duyurdu.
İlham Aliyev, 2003 yılından bu yana YAP adayı olarak Azerbaycan Cumhurbaşkanıdır.
20 yıldır bu görevi sürdürüyor.
