Türkiye’de uçurulan ilk İHA aracı ANKA’yı TUSAŞ’ta üreten mühendislik ekibinin direktörüyken, kurumun genel müdürü Temel Koltil yönetimi tarafınca “casusluk” iddiasıyla suçlanan ve iki ay tutuklu kalan Remzi Barlas, Albayrak ilesine ilişik Baykar’ın önünün açılması için devletin zarara uğratıldığını iddia etti.
LindedIn hesabından bir paylaşım icra eden Barlas, ANKA’daki teknolojik altyapının kullanılmış olmasına karşın TUSAŞ’ın projenin devamı niteliğindeki AKINCI İHA projesine katılmasının Kotil tarafınca önlendiğini öne sürdü. Barlas, bu projenin ihalesiz halde BAYKAR firmasına verildiğini söylemiş oldu.
Remzi Barlas, LinkedIn’de yayımladığı yazısında da şu ifadelere yer verdi:
“Dün gece (18 Nisan 2023) CNN kanalındaki bir açık oturumda kendisine ‘Güvenlik Politikaları Uzmanı’ unvanı vermiş bir kişinin Türkiye’nin İnsansız Hava Araçları geçmişi ve bilhassa Baykar A.Ş. firmasıyla ilgili hararetli, sadece pek de gerçeği yansıtmayan yorumlar yaptığını gördüm. Doz aşımı sebebiyle kaldıramadığım için programın tamamını izlemedim, sadece izlediğim kısmıyla ilgili kamuoyunu bilgilendirmeyi de mevzuya 30 yılını vermiş biri olarak vazife sayıyorum.
“Görünen ve görünmeyen devlet destekleri”
Öykü uzun ve ayrı bir kitabı da hak ediyor. Rahmetli Ahmet Nuri Yüksel hocanın yazıya döktüğü, bir çok yanlış ve yanlı değerlendirmelerle dolu, sadece bugünlere bakıldığında bir misyonu da üstlenmiş olduğu anlaşılan ‘Türkiye’de İnsansız Tayyare Aldatmacası’ kitabını da bu şekilde bir kitapta yalanlamak lüzumlu diye düşünüyorum. Ilk olarak dün meydana gelen programda Baykar A.Ş. firmasının hiçbir devlet yardımı almadığından bahsedildi. Bu firmaya verilen görünen ve görünmeyen devlet destekleri aşağıdaki gibidir.
4 Eylül 2019 senesinde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile bu firmaya İHA tesisi kurması için 600 milyon TL (o dönemin kuruyla 105 milyon dolar bağışlama edilmiş ve vergi muafiyetleri (vergi indirim oranı %100, yatırıma katkı oranı yüzde 120) uygulanmıştır. Bu tarihte devletin haiz olduğu TUSAŞ’ta atıl üretim kapasitesi bulunduğunu ek olarak vurgulamak gerekiyor.
Tusaş, Akıncı’ya katılmama sonucu aldı
2) Bu kararnamede gözden kaçırılmaması ihtiyaç duyulan mühim bir detay, 2010 senesinde SSM’nin {şimdiki SSB) büyük oranda TUSAŞ’a hazırlattığı İHA Yol Haritası’nda yer edinen gelecekte hedeflenen AKINCI ve Muharip İHA İHA projelerinin, normalde ihaleye çıkılması gerekirken bu firmaya verileceği kabulü yapılmış olmasıdır.
3) Nitekim 2016 senesinde TUSAŞ’a atanan ve iktidara ve bahse mevzu şirket sahibine yakınlığıyla tanınan Genel Müdür, göreve başladıktan fazlaca kısa bir süre sonrasında TUSAŞ’ın geliştirdiği ANKA projesinin devamı niteliğindeki AKINCI projesine TUSAŞ olarak katılmama yönünde Yönetim Kurulu’na müzekkere vererek bu yönde karar aldırmıştır.
İhalesiz verildi
4) Şartnamelerde yer edinen İHA özelliklerinin detayına gizlilik sebebiyle burada girilmesi uygun olmaz. Sadece AKINCI İHA’dan beklenen 15 kadar teknik özelliğin 10’dan fazlası ANKA projesiyle TUSAŞ tarafınca kazanılmış ve sahada denenmiş özelliklerdir. Buna karşılık, AKINCI projesi bu özelliklerden bir tek 3 kadarına haiz TB2 İHA’sını geliştiren Baykar A.Ş. firmasına, TUSAŞ üst yönetiminin de katkılarıyla(!) ihalesiz olarak verilmiştir. Devlet kaynaklarıyla geliştirilen ANKA altyapısı yok sayılmış, bu altyapıyı tekrardan geliştirmesi için Baykar A.Ş. firmasına kaynak aktarılarak devlet zarara da uğratılmıştır. Mühim bir detay, ANKA projesi kapsamı da Türkiye ve çevresinde uydu üstünden fazlaca sayıda İHA’yı denetlemek için bir üssümüzde kurulan altyapı da, uyumsuzluğu sebebiyle AKINCI’da kullanılamaz hale gelmiş ve dublike bir merkez daha kurularak uğratılan zarar daha da katlanmıştır.
Teklifler geri çektirildi
5) TUSAŞ’ın yurtdışında girmiş olduğu ve kazanma ihtimali yüksek olan ihalelerin bir kısmında ‘yukarıdan’ gelen talimatlarla teklifler geri çektirilmiş, Baykar A.Ş.’nin bir çok vakit şartnamelerin tamamını sağlamayan, ANKA’dan daha azca kapasiteli TB2 ürünüyle buralara teklif vermesinin önü açılmıştır. Maalesef bu ihalelerin bir kısmı da kaybedilmiştir.
6) AKINCI projesine girilmeme yönünde TUSAŞ Genel Müdürü’nün aldırmış olduğu karar sebebiyle önünü göremeyen ve demoralize olan ANKA projesinde averaj 6-7 yıl deneyimli 70 kadar TUSAŞ mühendisi, kararın alınmasının ardındaki 2 senelik sürede şirketten ayrılmışlardır, mühim bir kısmı yurtdışına çalışmaya gitmiştir. Ortalama 500 adam-yıllık bu değerin telafisi maalesef fazlaca kolay görünmemektedir.
7) TUSAŞ’ın devletten destek almadan kendi öz kaynaklarıyla ANKA altyapısı üstüne geliştirdiği AKSUNGUR İHA, bu beyin göçünü bir nebze olsun yavaşlatsa da, bu personelin bağlı olduğu orta aşama yöneticilere uygulanan mobbing’in üzerlerindeki negatif tesirleri sebebiyle tekrardan hızlanmıştır.
8) 2022’den itibaren TUSAŞ’a uygulanan negatif ayrımcılık mevzusunda ‘kantarın topuzunun birazcık fazla kaçtığı’ düşünülerek ve bu yönde haberlerin çıkmaya başlamasından da çekinilerek ihracat mevzusunda TUSAŞ’ın önü kısmen açılmış, ANKA ve AKSUNGUR yurt dışı satışları başlayabilmiştir. Sadece geçmişteki hatalı politikaların sonuçlarının geriye alınması maalesef mümkün değildir.
9) Baykar A.Ş.’nin TB2 ürününün yurtiçi satışlarında başlangıçta pozitif ayrımcılık yapılmış, firmaya ilave satışlar ve kabul testleri mevzusunda kolaylıklar sağlanmıştır. Ürünle ilgili bazı eksiklikleri dile getiren personelin üstünde baskı kurulduğu, hatta vazife değişikliği yapıldığı yönünde duyumlar olmuştur.
10) Sahada fazlaca sayıda uçan TB2, ANKA’dan daha süratli bir halde uçuş saati biriktirmiş, bunun sonucu hata ve eksikleri giderilerek operasyonel anlamda olgunluğa erişmiş ve başarı kazanmıştır.
11) Yurtiçindeki bu operasyonel başarı sebebiyle Baykar A.Ş. firmasının TB2 ürünü, bir fazlaca ülkenin ilgisini çekmiş, Libya, Azerbaycan ve Ukrayna benzer biçimde sahalarda elde edilmiş başarılarla da ihracatının önü açılmıştır. Bu aşamada firmaya gösterilen dış ilişkiler ve finansman mevzularındaki pozitif ayrımcılığın da muhakkak ihracata bir miktar tesiri olsa da, ürün başarılarıyla kendisi kanıtlamıştır.
Adil rekabet
12) İHA mevzusunda gerek TUSAŞ, gerek Baykar A.Ş. ve Vestel A.Ş. benzer biçimde İHA geliştiren firmalarla, bunlara alt sistem elde eden başta ASELSAN, ROKETSAN, SAGE ve HAVELSAN olmak suretiyle bir fazlaca müdafa endüstri firmasından olylan bir ekosistem mevcuttur. ‘Müdafa Politikaları Uzmanımızın’ ve öteki bazı çığırtkanların söylediği benzer biçimde seçimden sonrasında bu ekosistemi geriye döndürecek bir yönelim olması mümkün değildir. İyi bir planlamayla ülkemizin bu ve öteki konulardaki geleceği fazlaca parlaktır ve bulunduğumuz bölge itibarıyla da bir zorunluluktur. Bununla beraber yukarıda örneklenen pozitif ayrımcılığın seçimden sonrasında aynı şekilde uygulanması da beklenmemesi gerekir. Mevzunun bu sözde uzmanlar ve öteki bazı yorumcularla eskale ve ajite edilmesinin sebebi de tam olarak budur; yeni dönemde adil rekabet koşullarının geçerli olacak olmasıdır.”
Neler yaşadığını söyledi
Barlas yazısının toplumsal medyada gündem olmasının peşinden KRT TV’de İnan Demirel’in sorularını yanıtladı. TUSAŞ’ta 15 yıl süresince yüksek sicil notuyla çalışmış olmasına karşın Mart 2020’de görevden alınmak istendiğini söyleyen Barlas, şunları söyledi:
“Yönetim Kurulu sonucu ile izne çıkarıldım. Mecburi izne ayrıldığım dönemde bazı emek harcama dosyalarımı tasniflemek istedim ve taşınabilir belleğe aktardım. Üst düzey yönetici olarak bazı dosyalarımızı rahatça dışarı çıkarabiliyorduk. Ben burada bir aksaklık görmedim. Ondan sonra bir tebligat geldi ve benden müdafa istediler.
Ondan sonra disiplin kurulu toplanıyor, inceliyorlar. Bir kabahat işlendiğine dair herhangi bir değerlendirmemiz yok diyorlar. Buna karşın Genel Müdür Temel Kotil, el yazısıyla not düşerek mevzunun cumhuriyet başsavcılığına aktarılmasını istiyor. Ondan sonrasında süreç, soruşturma şeklinde hem içeride hem dışarıda devam ediyor. Telefonlarımın dinlenmesi ve almış olduğum dosyaların tasnif edilerek içlerinde ne olduğuna bakılması şeklinde…
Ondan sonrasında evime gelip beni alıyorlar. Ortalama dört günlük gözaltı sürecinden sonrasında da tutuklanıp cezaevine yollanıyorum. 20 Temmuz 2020’de. İki ay süresince tutuklu kaldım. 22 Eylül’de salıverildim.”
Temel Kotil’i suçladı
Barlas, hakkında yargılama sürecinin devam ettiğini ve beraat beklediğini söylemiş oldu. Temel Kotil’i bazı projeleri durdurmakla suçlayan Barlas,
Kotil’in göreve başladıktan yedi gün sonrasında ANKA’nın devamı niteliğindeki Akıncı projesine katılmama sonucu aldırdığını belirterek, şunları söylemiş oldu:
“Bunun üstüne ben zor duruma düştüm. Bana bağlı personelin hepsi tasarım ve geliştirme mühendisleri. Bunlar yeni ürün tasarlar ve geliştirirler. Gelecek kaygısı duymaya başladı çocuklar. Ben arada kaldım.
Bırakın ihale açılmasını, mevzu BAYKAR’a gitti. Genel Müdür Temel Kotil, göreve ilk geldiği günlerde ANKA kazası yaşanmıştı. Bu oldukça düzgüsel geliştirme aşamasında. Oldukça büyük soruşturma başlatıldı, kontrol pilotu, mühendisi görevden alındı. O aşamada Temel Kotil, ‘biz bu projeyi durduralım’ demiştir. Ondan sonrasında ANKA giderek olgunlaştıkça o artık söyleniş edilmez oldu.”
Aksungur’un geliştirilme sürecini de özetleyen Barlas, şu şekilde devam etti:
“Genel Müdür Yardımcısı, ‘TUSAŞ’ın kendi öz kaynaklarıyla ANKA’nın altyapısını kullanarak yüksek taşıma kapasiteli bir İHA deneyebilir miyiz’ dedi. Ben de çalışmaya devam ettim ve Aksungur’un şu anki haline yakın bir modeli ortalama bir yıl benzer biçimde bir sürede gerçekleşebileceğini planladık. Oldukça düşük maliyetle çıkarıldı. IDEF’de sergilenmesi büyük sansasyon yarattı. Kimse beklemiyordu. ANKA 3,5 yılda ilk uçuşunu yapmış oldu. Aksungur’u fuarda gördükleri vakit büyük bir takdir topladı.
“Akıncı’yı aslına bakarsan yapıyoruz. Aksungur’u niçin yapıyorsunuz?”
Rekabeti fazlaca sevmediğini düşündüğüm Bayraktar ailesinde bir hastalık yarattığını hissettim. Genel Müdür yardımcımız, bu mevzuda genel müdürün, ‘Akıncı’yı aslına bakarsan yapıyoruz. Aksungur’u niçin yapıyorsunuz?’ şeklinde sıkıştırıldığını söylemiş oldu. Gelecek günlerde ümit edelim ki Vestel Müdafa’nın Karayel’i niçin kullanılmadığını da ilgili dostlar açıklayacaktır. O da oldukça başarıya ulaşmış bir projeydi.”
2019’da çıkarılan kararnameye dikkat çekti
Baykar firmasının devletten asla yardım almadığına yönelik açıklamalarına da değinen Barlas, ANKA’nın satışlarında Müdafa Sanayii Başkanlığı’nca kabul testleri, şartname uygunlukları benzer biçimde süreçlerde kendilerinden “dört dörtlük” iş istendiğini, sadece Bayraktar firmasına birazcık daha kolaylık sağlandığını iddia etti.
4 Eylül 2019’da çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesini hatırlatan Barlas, şu ifadeleri kullandı: “Kararname çıkmış olduğu vakit birazcık şaşırdık. Gelecekteki projelerin adı ve adetleri zikredilerek bu tesiste üretileceği belirtiliyordu. Bu bizi şaşırttı ve üzdü. Biz adil rekabet koşulları içinde en iyi teklifi veren firmanın bu işi yapması icap ettiğini düşünüyoruz. Kararname ile verilen yardımın Baykar A.Ş. tarafınca kullanılmadığı da belirtiliyor. Bu mevzuda devletin kayıtları mevcuttur, incelenecektir. Hakkaten destek almamış da olabilir. Bu şekilde bir kararname var ve bu para kendilerine verilmek suretiyle ayrılmıştır.”
“Can güvenliğimden kaygı ediyorum”
Barlas, can güvenliğinden kaygı ettiğini de söylemiş oldu. “Açıkçası bu haberler ayyuka çıktıktan sonrasında birazcık fazlaca mercek altına alındığımı hissediyorum. Değerlendirmeler arkadaşlık teklifleri bağlantılar. Güvenlik açısından da birazcık rahatsız ediyor açıkçası” diyen Barlas, “Şu an kendimi rahat hissedemiyorum açıkçası. Giderek vaka dalga dalga büyüyor inşallah hayırlara vesile olur. Fakat ben can güvenliğimden de kaygı ediyorum açıkçası” ifadelerini kullandı.
TUSAŞ izahat yapmış oldu
Barlas’ın iddiaları üstüne TUSAŞ’tan bir izahat yapılmış oldu. Kurumun toplumsal medya hesabı üstünden meydana getirilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“İş akdi feshedilen eski çalışanımız tarafınca toplumsal medyada meydana getirilen bir ekip açıklamalar, ticari itibarımızı zedelemeye ve mevcut yargı sürecini etkilemeye yönelik gerçek dışı açıklamalardır. Bu şahıs hakkında “Devletin güvenliğine ilişkin detayları temin etme” suçu kapsamında kabahat duyurusunda bulunulmuş ve ilk aşama yargılaması sonucunda adı geçen şahıs hapis cezası almıştır. Esasen bu durum da açık kaynaklarda yer verilmiştir. Yargılamanın devam etmesi sebebi ile yargıya saygımız, inancımız ve hukuki yükümlülüklerimiz doğrultusunda Şirketimizce daha detaylı bir izahat yapılamamaktadır.”
Kaynak – HALKTV.com
“24 saat”
