Dünya Ukrayna’daki savaşa kilitlenmişken Çin’in Okyanusya’daki adalar topluluğu Solomon Adaları ile Nisan ayında güvenlik işbirliği yapması, bölgedeki tansiyonu artırdı. Anlaşmaya göre Çin gerek görüldüğü takdirde bu ülkeye polis ya da silahlı kuvvetlerini gönderebilecek. Bu anlaşma Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve ABD’nin büyük tepkisini çekerken Solomon Adaları hükümeti Çin güvenlik güçlerinin kendi kontrollerinde olacağını açıkladı. Ülkedeki gazeteciler de Solomon Adaları’nda anlaşmadan bu yana basına yönelik baskının arttığını iddia ediyor.
ABD bu anlaşma ile Çin’in bölgedeki müttefikleri olan Tayvan, Avustralya ve Japonya gibi ülkeleri askeri olarak çevrelemek istediğini öne sürüyor. Zira geçtiğimiz gün Çin’in uçak gemisi Liaoning ve eşlik eden 7 savaş gemisi, Tayvan’ın doğu kıyıları açıklarında tatbikata başlamıştı. Tayvan, Çin’in kara sularını ihlal ettiğini öne sürmüştü.
Beyaz Saray, anlaşmanın “şeffaf olmayışı ve belirsiz doğası” yüzünden endişe duyduğunu söyledi. ABD anlaşmanın gizli maddeleri olduğunu ve Çin’in Solomon adalarında bir üs kurma niyetinde olduğunu öne sürüyor. Anlaşmanın imzalanması sonrası Washington yönetimi acilen üst düzey bir heyeti Solomon Adaları’na gönderdi.
Heyet, ABD’nin bölgedeki Çin etkisini azaltmak için uygulayacağı diplomatik yolların ilk adımı. NSC’den bir sözcü, imzanın “Çin’in balıkçılık, kaynak yönetimi, kalkınma yardımı ve şimdi de güvenlik uygulamaları adı altında çok az bölgesel istişare ile şüpheli ve belirsiz anlaşmalar imzalıyor” dedi.
Solomon Adaları Avustralya’ya 1600 km uzaklıkta bulunuyor. Birçok Solomon Adalı göçmen Avustralya’da yaşıyor. Üstelik iki ülke arasında 2017’de yapılmış bir güvenlik anlaşması da bulunuyor. Kimilerine göre Pasifik adalarını “arka bahçesi” olarak gören Avustralya da anlaşmaya sert tepki gösteren ülkeler arasında.
Dışişleri bakanı Marise Payne, Avustralya’nın Solomon Adaları ile olan mevcut güvenlik anlaşmasının aksine Çin ile imzalanan anlaşmanın “şeffaf olmadığını” ve diğer Pasifik ülkelerinden de gizlendiğini söyledi. Ayrıca bakan, bu anlaşmanın kendisinde derin hayal kırıklığı yarattığını ifade ediyor.
Çin ise bölgede ABD’nin ve müttefiklerinin varlığını kendilerine tehdit olarak görüyor. Kendi toprağı olarak gördüğü Tayvan’ın ve tarihi hasmı Japonya’nın ABD tarafından desteklenmesi Çin’in güvenlik ajandasındaki en büyük sorunlardan. Ayrıca bölgede Avustralya ile de çekişme halinde.
Pekin yönetimi anlaşmanın gizli maddeleri olmadığını öne sürüyor. Çin “basit bir güvenlik anlaşması” olduğunu ve endişe duyulmaması gerektiğini iddia etmekte. Solomon Adaları yönetimi ise anlaşma konusunda Avustralya’yı suçluyor.
Solomon Adaları Başbakanı Manasseh Sogavare, “Batı anlaşmanın şeffaf olmadığını iddia ediyor. Ben de AUKUS paktını medyadan öğrendim” dedi. Başbakan, Avustralya’nın ABD ve Birleşik Krallık ile 2021 yılında imzaladığı anlaşmanın kendilerine danışılmadan imzalandığını ve bu sözleşme ile bölgeyi nükleer denizaltılara açtığını iddia etti.
