Son söyleyeceğimizi ilk başta söyleyelim: Bazen ne yaparsanız yapın internet sizi göstermez. Paylaştığınız fotoğraf veya içerik ne kadar ilgi çekici olursa olsun bilinmez algoritmaların kurbanı olabilirsiniz. Twitter’ı satın alan Elon Musk’ın projelerinden biri uygulamanın algoritmasını yani hangi içeriği kime, hangi zaman diliminde gösterdiğini açıklayacak olması. Bu sözünü tutabilecek mi göreceğiz.
ABD’de Cumhuriyetçi parti üyeleri uzun süredir Twitter’ın paylaştıkları içeriklerin erişimini düşük tuttuğunu ilan ediyor. George Floyd’un öldürülmesi olaylarından sonra başlayan Black Lives Matter (Siyahilerin yaşamı önemlidir) hareketi de TikTok’a benzer bir suçlamada bulunuyor, gönderilerini akışta çok da göstermediğini iddia ediyordu.
2000’lerin başında internette bazı içeriklerin diğerleri kadar gözükmediğini ortaya koymak için ‘shadowban’ (gölge yasağı) kavramı ABD’de ortaya atılmıştı. O yıllarda popüler olan forum sitelerinin yöneticileri bu taktikle trollerin gönderilerinin sadece kendilerine görünür olmasını sağlıyordu.
2000’lerden sonra internetin yolculuğu sosyal medya durağına ulaştı, hal böyle olunca gönderilerin erişimini kısıtlamak çok daha zorlaşmaya başladı. Sosyal medya şirketleri ise böyle bir politikaları olduğunu reddediyor. Instagram’ın CEO’su Adam Mosseri, “Gölge yasağı diye bir şey yok” diyor.
Sosyal medya şirketlerinin bazı gönderileri arka plana attığını ispatlamak zor ama imkansız değil. Bazı internet siteleri erişimi düşürüldüğü iddia edilen gönderileri takip ederek kodlarını inceliyor ve erişimin düşürülüp düşürülmediğini anlamaya çalışıyor.
Fransa’da yapılan bir akademik çalışma sonrasında 2.5 milyon Twitter profilinden 40 tanesinin gönderilerinin Twitter tarafından arka plana atıldığı ve kimselere önerilmediğini ortaya koymuştu.
Sıradan sosyal medya kullanıcıları da zaman zaman gönderilerinin sınırlandırıldığını düşünüyor. 10 ABD’liden 1’inde bu kanı var. Vatandaşların çoğu politik görüşlerinden dolayı sosyal medya şirketleri tarafından etkileşimlerinin sınırlandırıldığını düşünüyor.
Bazıları gölge yasağı uygulamasının platformları daha temiz bir yer yaptığını düşünüyor. Böylece sürekli olarak propaganda içeriklerine veya dezenformasyona maruz kalınmadığı savunuluyor. Ancak hangi ifadelerin dezenformasyon olduğuna, hangilerinin olmadığına karar vermek ciddi bir sorumluluk.
Öte yandan yapılan farklı bir ankete göre ABD’li kullanıcıların yüzde 80’i gölge yasağının iyi bir fikir olduğunu düşünüyor.
