“Beyin nasıl çalışır?” sorusunun yanıtını bulmaya çalışan bilim insanları bu kez tesadüfen önemli bir adım attı. Ölüm döşeğindeki yaşlı adamın yaşamını yitirdiği sırada bağlı olduğu cihazın kaydettikleri ölümden sonra beyinde olup bitenlere dair önemli ipuçları veriyor.
Bilim insanları 87 yaşındaki bir adamın ölüm döşeğinde geçirdiği son anlarındaki beyin dalgalarını kayıt altına aldı. Çalışmayla ölüm esnasında beyinde neler yaşandığına dair kritik bilgiler de toplanmış oldu. Araştırmayı ilginç kılan detaylardan biri de söz konusu kaydın bilinçli olarak alınmamış olmasıydı. Bunu açmakta fayda var…
Yaşlı adam sert bir düşüş sonrası bir tür epilepsi geliştirmiş ve hastanede tedavi altına alınmıştı. Estonya’da Tartu Üniversitesi’nden hesaplamalı nörobilim uzmanı Prof. Dr. Raul Vicente Zafra ve ekibi yaşlı adamı sürekli olarak elektroensefalografiye (EEG) bağlı tutuyordu. Bu sayede nöbetleri takip edebiliyorlar ve tedavi mümkün oluyordu.
Lakin yine bir EEG sırasında hasta adam kalp krizi geçirdi ve yaşamını yitirdi. Bu beklenmedik olay esnasında yaşlı adamın EEG’ye bağlı olması sayesinde bilim insanları hayatını kaybetmek üzere olan bir bireyin beynindeki aktiviteleri tamamen tesadüf eseri kaydetmiş oldu.
Ortaya çıkan bulgu ise şaşırtıcıydı zira uzunca yıllardır sorulan bir soruya yanıt bulunmuş olabilirdi…
Nörobilimciler, ölümden dönen pek çok farklı insandan “Hayatım adeta bir film şeridi gibi gözlerimin önünden aktı gittı” iddiasını duydu, duyuyor. 2017’de bu fenomene ilişkin yapılan bir psikoloji araştırmasında katılımcılar da film şeridi metaforuna katılıyordu ancak aktardıklarına göre görüntüler doğrusal değildi. Anlar rastgele gözlerinin önüne geliyordu.
Frontiers in Ageing Neuroscience adlı uluslararası hakemli dergide 22 Şubat’ta yayınlanan makale bu durumun nörolojik sebeplerini incelerken beynin ölüme geçiş sırasında aktif ve koordine çalıştığını hatta bu durumun ölüm sonrasında da bir süre devam ettiğini buldu. Louisville Üniversitesi’nden beyin cerrahı Dr. Ajmal Zemmar şöyle anlatıyor:
“Ölüm sırasındaki 900 saniyelik beyin aktivitesini ölçtük ve kalbin atmayı durdurmasından 30 saniye önce ve sonra neler olduğunu araştırmak için özel bir odak belirledik. Kalbin durmasından hemen önce ve sonra, gama salınımları olarak adlandırılan sinirsel salınım bandında ve ayrıca delta, teta, alfa ve beta salınımları gibi diğer dalgalarda da değişiklikler gördük.”
Beyin dalgaları, yaşayan insan beyninde bulunan ritmik beyin aktivitesi örgüleridir. Gama da dahil olmak üzere farklı salınım türleri; konsantre olma, rüya görme, meditasyon, anı hatırlama, bilgi işleme ve bilinçli algılama gibi yüksek bilişsel işlevlerde yer alır.
Dr. Zemmar, “Hafızadan geri çağırma işlemi sırasında beyin -ölüme yakın deneyimlerde bildirilenlere benzer şekilde- ölmeden hemen önce önemli anıları son kez hatırlıyor olabilir” diye konuşuyor ve şöyle devam ediyor:
