Rusya’nın SWIFT’ten çıkarılması gerektiğini işgale karşı olan neredeyse herkes dile getiriyor. Ancak Batı’nın liderleri bu seçeneği ivedilikle hayata geçiremediler. Hem SWIFT’in bu kadar önemli olmasının hem de bu tereddütün sebepleri olmalı. Nedir bu SWIFT meselesi? SWIFT’in yerini kripto alır mı?
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı, Rusya’nın bankalararası finansal iletişim sistemi SWIFT’ten çıkarılması talebini beraberinde getirdi. AB, ABD, Birleşik Krallık ve Kanada; Rusya ekonomisini ve finansmanını baltalamayı amaçlayan gelişmiş bir önlem paketinin parçası olarak bazı Rus bankalarının ağdan bloke edilmesi konusunda anlaştılar. Peki SWIFT neden önemli?
Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Topluluğu anlamına gelen SWIFT, dünya çapındaki bankaları birbirlerine bağlayan bir iletişim ağı. Uluslararası finansın omurgası olarak da ifade edilen Belçika merkezli konsorsiyum, 200’ün üzerine ülkede faaliyet gösteren 11 bini aşkın finansal kuruluşu buluşturuyor ve Uluslar arası ödemelerin gerçekleşmesi sağlanıyor. Geçen yıl, günde ortalama 42 milyon işlem yaparken bunların yüzde 1’inden biraz fazlasının, alıcı ya da gönderen noktasında bir Rus şahıs ya da kurum bulunmaktaydı.
SWIFT bir ödeme sisteminden daha fazlası. SWIFT, finansal mesajları son derece güvenli bir şekilde taşır. Dünya çapındaki finans kuruluşlarının finansal işlemlerle ilgili bilgilerini; korunaklı, standartlaştırılmış ve güvenilir bir ortamda gönderip almasını sağlayan bir ağ olan SWIFT, dünya çapındaki yüksek değerli ödemelerin yaklaşık yarısında kullanılıyor.
İlk olarak Doğu Avrupa ülkeleri ve Fransa’nın dile getirdiği Rusya’yı sistemden çıkarma fikri gerçeğe dönüşürse Rus kuruluşların sınır ötesinde iş yapma kabiliyeti çok zayıflamış olacak. Batılı ülkeler, 2014’te Kırım’ın ilhakından sonra Rusya’yı karşı bu yaptırımla tehdit ettiğinde, ülkenin eski maliye bakanı Alexei Kudrin, bunun ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasını bir yıl içinde yüzde 5 azaltabileceğinı söyledi.
Çünkü enerji… Mevcut planlara göre Rusya’nın Avrupa’ya gaz ihraç etmeye devam etmesi bekleniyor. ABD Hazine Bakanlığı yetkilileri, SWIFT’ten çıkararak Rusya’yı daha geniş bir şekilde baskılamanın Batılı işletmelere, özellikle de büyük petrol şirketlerine zarar verebileceğini söylüyor. ABD ve Almanya’daki bankalar, Rus bankalarıyla SWIFT için en sık iletişim kuran bankalar…
Ayrıca bu enerji ve ticaret bağımlılığı nedeniyle bu hamlenin dünyada da ekonomik gerileme yaratacağı düşünülüyor.
Evet. Rusya zaten kendisi için bir alternatif iletişim platformu kurdu ancak 2020’nin sonunda sistemin yalnızca 23 ülkeden 400 katılımcısı vardı. Çin merkezli benzer bir yapı daha bulunuyor. Özellikle ABD, Çin’in uluslararası para transferinde güçlü bir alternatif olmasından çekiniyor. Lakin ABD, AB ve İngiltere başta olmak üzere pek çok ülkenin merkez bankası tarafından denetlenen SWIFT bu açıdan ekstra güvenli.
Buna rağmen yine de Çin’in alternatif sisteminin güçlenmesinin doların egemen olduğu küresel finansal sistemi aşındırabileceği dile getiriliyor.
1973’te ortaya çıkan SWIFT sisteminden İran, 2012’de ve 2018’de olmak üzere iki kez SWIFT’ten çıkarıldı.
Elbette bu Rusya’nın yaptırımlardan kaçmasına yardımcı olabilir. Ancak Rus kripto para birimi etkinliği, geleneksel işlemlere kıyasla tarihsel olarak sönük kaldı. Bu nedenle uzmanlar, kriptonun SWIFT’in yerini alabileceğine inanmıyorlar. Ayrıca, Rusya’nın yaptırımdan kaçmasına yardım etmeyi seçen ülkeler ve bankacılık kurumları, dünya çapında olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalabilir.
