TÜİK Başkanı Sait Erdal Dinçer kurumun yaşam maliyetini değil, enflasyonu ölçtüğünü söyledi. Peki ikisi arasındaki fark ne?
TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamları sık sık siyasetin de tartışma konusu. TÜİK 2021 Aralık ayı enflasyonunu yıllık yüzde 36.08 açıklarken asgari ücrete yüzde 50 zam yapıldı.
TÜİK Başkanı Sait Erdal Dinçer ise son yıllarda bir TÜİK başkanından çok da görmediğimiz bir şekilde medyaya demeçler veriyor. Dinçer en son Dünya Gazetesi’nden Maruf Buzcugil’e yaptığı açıklamada TÜİK’in hayat pahalılığını değil, enflasyonu ölçtüğünü söyledi.
Sait Erdal Dinçer, “Halk enflasyonu, bütün dünyada tartışılıyor. Hissedilen enflasyon, bütün dünyada farklı bir kavramdır. İnsanlar hep kendi hissettikleri enflasyonu en son aldığı ve daha sık tükettiği ürünlere bakıyor. Enflasyonda iki tane ölçü var. Ya enflasyona odaklanırsınız ya da eşya maliyetine odaklanırsınız. Biz enflasyonu ölçüyoruz. Halkın enflasyonu kişiden kişiye değişir. Biz tamamen Eurostat kurallarına bağlıyız” ifadelerini kullandı.
📌Peki hayat pahalılığı ile açıklanan enflasyon arasındaki fark neden kaynaklanıyor?
📌Resmi enflasyon ile hayat pahalılığı arasında kavramsal olarak fark ne?
Marmara Üniversitesi’nden Profesör Doktor Burak Arzova Türkiye’de de dünyanın farklı ülkelerinde olduğu gibi üreticiler ile tüketicilerin enflasyonunun farklı hesaplandığını söylüyor. Arzova vatandaşın enflasyonu TÜFE hesaplanırken bir harcama sınıflandırılması yapıldığını, Türkiye’de 12 ana harcama ve 43 alt harcama alanında oluşan geniş bir hesaplama olduğunu söylüyor. Bu harcamalardan hareketle bir genel mal sepeti oluşturulduğunu ifade eden Arzova, TÜİK’in madde sepetinde 415 madde yer aldığını ifade ediyor. Burak Arzova’ya göre; TÜİK’in hesapladığı enflasyonun matematiksel olarak bir sorunu yok.
Arzova, “TÜİK in derlediğini iddia ettiği ve ortalama değer olarak açıkladığı fiyatlara toplumun neredeyse tamamı günlük hayatında bu fiyatları görmemiş ya da ulaşamamış olması büyük sorun. Bir yerden alınan fiyat istatistiki kural olarak yıl içerisinde hep aynı yerden alınmaya devam ediliyor mu? Bu alınan fiyatlara bizler neden günlük yaşamımızda hiç rastlamıyoruz mesela?” diyor.
Burak Arzova enflasyon hesaplamasında asıl itiraz edilenin hesaplama yöntemi değil, ürün fiyatlarının nereden bulunduğun olduğunu anlatıyor. Profesör, “Hesaplanan enflasyonla bizim yaşadığımız, gördüğümüz yani hissettiğimiz enflasyon arasındaki fark git gide açılıyor. Bu hiç de normal bir durum değil” diyor.
“Peki, dünyanın her yerinde resmi enflasyon ile hissedilen enflasyon arasında bu fark olabilir mi?” sorumuza, Arzova, bu farkın olabileceğini ancak minimum düzeyde gerçekleşmesi gerektiği cevabını veriyor.
Almanya’dan bir örnek veren profesör, “Almanların resmi istatistik kurumu DESTATIS, bir internet uygulaması ile her bireyin kendine göre oranlayabildiği ana harcama grubu yapısı ile sepeti aynı tutmak kaydıyla (sepetteki madde miktarı genel madde miktarı ile aynı kalmak koşuluyla) daha bireyselleştirilmiş bir TÜFE hesaplanmasına imkân tanıyor” demekte.
