“Jamnews”unun malzemesine göre
“Ermenistan Cumhuriyeti’nin değişikliğe değil, yeni bir Anayasaya ihtiyacı var. Ve bu konu geniş bir tartışma konusu haline gelmeli”– Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan açıkladı.
“Paşinyan esas itibarıyla Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in talebini yerine getiriyor. Böylece Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Ermenistan’da “intikam girişimi” olmayacağına dair Bakü’ye garanti verilmesi gerektiğini söyledi.Ermeni uzmanlar söylüyor.
Başbakan bu amaçla yeni bir yasal çerçevenin kabul edilmesini önerirken, analistler de Türk tarafının baskısını göz ardı etmiyor.
Ermənistan Konstitusiyasında 1990-cı ildə qəbul olunmuş Müstəqillik haqqında bəyannaməyə istinad var. Həmin istinadın birinci abzasında Ermənistan SSR və Dağlıq Qarabağın Milli Şurasının 1989-cu il 1 dekabr tarixli müştərək qətnaməsinin (“Ermənistan SSR və Dağlıq Qarabağın birləşməsi haqda”) adı çəkilir. Bundan əlavə, bəyannamədə dövlətçiliyin formalaşması ilə bağlı əsas müddəalar - digər ölkələrlə münasibətlərin qurulmasından tutmuş “Osmanlı Türkiyəsində 1915-ci il erməni soyqırımının beynəlxalq səviyyədə tanınması” tələbinə qədər öz əksini tapıb.
“Azerbaycan’dan, Azerbaycan bizden ek garanti istiyoruz”
Paşinyan, iktidar partisi “Vatandaşların Sözleşmesi” inisiyatif grubunun toplantısında yeni bir Anayasanın kabul edilmesinin gerekliliğini dile getirdikten sonra şunları söyledi:
“Azerbaycan’dan, Azerbaycan bizden ek garanti istiyoruz.”
Başbakan, bunun birbirlerine karşı toprak iddialarının dışlanmasının garanti altına alınmasıyla ilgili olduğunu açıkladı. Ona göre, her iki taraf da barış anlaşması tekliflerinde “bugün olmasa bile gelecekte toprak iddialarına” dönüşebilecek bir alt metin arıyor.
Ancak teklif edilen yeni Anayasa’nın bu güvencelerin sağlanmasıyla ilgili olup olmadığını doğrudan belirtmedi.
“Üçüncü Ermenistan Cumhuriyeti’nin sütunlarından birine saldırı”
Meclis muhalefeti Başbakan’ın teklifini bu şekilde değerlendirdi.
Onlara göre Paşinyan böylece Türkiye-Azerbaycan ikilisinin “başka bir talebini karşılamaya zemin hazırlıyor”:
“Türkiye ve Azerbaycan’ın Ermenistan Cumhuriyeti’ne yönelik talepleri, Arsakh (Karabağ) halkının kendi kaderini tayin etme hakkına ilişkin hükümlerin kaldırılması ve Ermeni Soykırımı’nın uluslararası alanda tanınmasına yönelik taahhütlerin Ermenistan Cumhuriyeti’nin ana belgelerinden çıkarılmasıydı. Ermenistan.”
Şərhlər
Siyaset bilimci Suren Surenyans, yeni Anayasa’nın yeni bir cumhuriyetin kurulmasını öngördüğünü söylüyor.
Surenyans, “Paşinyan’ın, Ermenistan’ın bağımsızlık beyanını düzenlemek için (Aliyev’in “intikam” dediği şeyi dışlamak için) yeni bir “kadastro” belgesiyle “yasal” sınırları belirlemek için yeni bir Anayasaya ihtiyacı var” dedi.
Aliyev Aralık 2023’te Bakü’nün Erivan’dan “intikamcılığın” dışlanmasını garanti etmesini beklediğini açıklamıştı.“, – siyaset bilimci Tigran Grigoryan hatırlatıyor.
Azerbaycan’ın uzman ve siyasi çevresinin temsilcilerinin bu konuyla ilgili makalelerini inceledi ve Azerbaycanlı uzman Rusif Huseynov’dan alıntılar yaptı. Azerbaycanlı uzman diyor ki “Ermeni mevzuatında hâlâ Azerbaycan’a karşı toprak iddiaları var”.
“Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin barış anlaşmasını reddedebileceği veya gelecekte iktidar değişikliğinin toprak iddialarına yol açabileceği senaryolarını öngören hukuki arka plan, Azerbaycan’da endişe yaratıyor”, – siyaset bilimci Facebook sayfasında yazdı.
Siyaset bilimci Tevan Pogosyan, Paşinyan’ın Aliyev’in taleplerini desteklediği görüşüne katılıyor.
Anayasa değiştirilse Bağımsızlık Bildirgesi’nin dayandığı ilk iki maddenin değişmeyeceğini söylüyor:
“Bağımsızlık ilanı, Arsakh’ın (Karabağ) varlığına ve onun Ermenistan’a ilhakına dayanmaktadır. Paşinyan da diyor ki, “Bu kağıdı yırtıp atalım, çünkü Aliyev bir talepte bulundu, benim de bunu yerine getirmem gerekiyor.”
“İktidar ekibi gelecekte ‘Arsakh’ (Karabağ) kelimesinin kullanılması için yeni bir deklarasyonun kabul edilmesi konusunu gündeme getirecektir”– Pogosyan dışlamıyor.
“Bağımsızlık ilanının Türkiye açısından ‘acı noktaları’ da var”– siyaset bilimci Stepan Grigoryan’a inanıyor:
“Ermenistan ile Dağlık Karabağ’ın birleşmesi ile ilgili yazılanların yanı sıra, Türkiye’nin Batı Ermenistan ve Anadolu’da yaptığı soykırımın tanınmasıyla ilgili de bir yazı var.”
Grigoryan, Paşinyan’ın ne tür değişiklikler düşündüğünü, bunların gerçekten gerekli olup olmadığını, baskı altında mı yapıldığını düşünmek gerektiğini söylüyor.
Ona göre yeni Anayasa önemli değişiklikler öngörüyor.
“Anayasanın temel hükümleri ve yönetim modeli değişmezse, Başbakan yeni Anayasayı nasıl tasavvur ediyor?”– uzman şaşkınlıkla diyor.
