İngiliz oyuncular Wembley’in tünelinde yorgun bir şekilde yürürken sahada mağlup ettikleri bazı rakipleri ellerinde formalarıyla tünelde sabırla bekliyorlar. Kieran Trippier’nin yanına giden bir Andorralı oyuncu ise yıldız savunmacıyı şaşırtan bir teklifte bulunuyor ve iki oyuncu şortlarını takas ediyorlar… Tüneldeki kameralara takılan bu garip değiş tokuş forma değiştirme kültürünün ve geleneğinin artık sadece formalarla sınırlı olmadığını da gösteriyor.
Maçtan sonra forma değiştirmek yeni bir fenomen değil. Kaydedilen ilk forma değişimi 1931’de Fransa ve İngiltere’nin bir araya geldiği bir maçtan sonra yaşanmış. Fransa’nın İngiltere’yi tarihlerinde ilk kez mağlup etmeyi başardığı o karşılaşmanın anısına Fransızlar forma değiştirme talebinde bulunmuş.
Bundan sonra aslında uzun yıllar boyunca forma değiştirme anları çok özel maçlarda ve ağırlıklı olarak milli takım karşılaşmalarında gerçekleşecekti. Hatta Meksika’da gerçekleşen 1970 Dünya Kupası’nda Pele ve Bobby Moore’un formalarını değiştirdikleri o unutulmaz sahne, ikonik bir futbol anı olarak tarihteki yerini alacaktı. Forma değiştirme saygı, dayanışma ve kardeşliğin sembolü olarak futbol geleneğindeki yerini koruyor.
Ancak formayı, renkleri ve armayı kutsal görüp bunun önüne geçenler de var. 1966 Dünya Kupası’nda İngiltere’nin menajerliğini yapan Sir Alf Ramsay, çeyrek final maçı sonrası George Cohen’in Arjantinli Alberto Gonzalez’le forma değiştirmesini engellemişti. Sir Alex Ferguson’ın da oyuncularını “kutsal” gördüğü Manchester United formasını rakipleriyle değiştirmemeleri konusunda oyuncularını uyardığı biliniyor.
Ünlü menajer Martin O’Neill da bu alışkanlığının pek taraftarı değilmiş. 1996’da O’Neill, Leicester City’yi çalıştırırken göreve getirdiği malzemeci Paul McAndrew şöyle anlatıyor:
“Martin’in döneminde hatırladığım ilk örnek 97 veya 98 senesindeydi. Arsenal maçıydı, Steve Walsh, Dennis Bergkamp’ın formasını almıştı. Maçta da yenilmiştik. Steve formayı bana attı ve ‘Aman hoca görmesin’ dedi ama hoca formayı attığı sırada görmüş. Martin oyuncularla konuşmadan önce benimle konuşmaya geldi ve formanın kime ait olduğunu sordu. ‘Bergkamp forması’ dedim. Oyunculara döndüğünde Steve’i sözleriyle lime lime etti. ‘Bergkamp’ın formasına maç boyu en yaklaştığın an olmuş’ demişti.”
Şimdilerde ise neredeyse her maçta oyuncular forma değiştiriyor. Arkadaşlarıyla, hemşehrileriyle, idolleriyle… Hatta maç öncesi toplantılarında yöneticilerin bile forma değiştirdiklerini görüyoruz. Premier League’de malzemecilerin oluşturduğu bir WhatsApp grubu üzerinden maçlardan önce değişim talepleri bile ayarlanıyor.
Fakat bazı oyuncular forma değiştirmekle pek ilgili değil. Bunların başında Lionel Messi geliyor. Kariyerinde yalnızca Zinedine Zidane’dan forma istediğini ifade eden Messi, isteksizliğine rağmen kendisine yapılan teklifleri kabul ettiğini de söylüyor.
Cristiano Ronaldo ise enteresan bir olayla bu konuda öne çıkıyor. Portekizli Juventus’ta oynarken bir Atalanta maçı sonrasında rakip takımdan Robin Gosens forma değiştirmek istemiş ancak yıldız isim oralı bile olmamış. Gosens otobiyografisinde şöyle yazıyordu:
