Rusya – Ukrayna Savaşı başladığından bu yana Ukrayna’ya en çok askeri yardım yapan ülkelerden biri olan ABD’de bu yardımlar tartışılmaya başlandı. Bilindiği üzere Rusya işgaline karşı ABD, Ukrayna’ya bugüne kadar yaklaşık 7 bin Javelin anti tank füzesi, 2 bin Stinger hava savunma füzesi, 50 milyon adet çeşitli mühimmat ve çok sayıda silah yardımında bulunmuştu.
Elbette bu yardımlar ABD yönetiminin ve ordusunun planları dahilinde ancak bu kadar çok silah ve mühimmatın verilmesi ABD kamuoyunda ciddi tartışmalara da neden oluyor.
ABD yapımı “at-unut” (fire and forget) anti tank sistemi FGM-148 Javelin, füze ve atış kumanda sistemi olarak iki parçadan oluşuyor. Omuzdan ya da bir araca oturtularak atış yapılabilir. Atış sonrası yükseklik kazanan füze, zırhlı araçların üst kısımlarında koruma daha zayıf olduğundan hedef üzerinde dalışa geçerek aracı üstünden vuruyor. Sabit hedeflere karşı doğrudan uçuş gerçekleştiriyor. Yaklaşık 8.4 kilo savaş başlığı olan füze, 1.1 metre boyutunda.
Ordu bütçe verilerine göre bugüne kadar ABD silahlı kuvvetleri için yaklaşık 37 bin adet füze üretildi. Bunların 7 bin adedi Ukrayna’ya verilirken, bugüne kadar, yapılan testlerde, eğitim atışlarında ve operasyonlarda kullanımı sonucu ABD’nin envanterinde yaklaşık 20 bin adet füze kaldığı ifade ediliyor. Kamuoyunun endişesi ise Rusların tüm tanklarının yok edilmesinden önce ABD’deki Javelin füzelerinin tükenme ihtimali.
Rusya’nın Ukrayna operasyonunda başta T-90 ve T-72 tankları olmak üzere yaklaşık 2 bin 800 tank kullandığı ve rezervinde 10 bin tankının bulunduğu tahmin ediliyor. Ayrıca Rusya, Ukrayna’da 13 bin zırhlı araç bulundururken ordunun rezervinde 8 bin 500 zırhlı aracın olduğu öngörülüyor. Kabaca bir hesap ile Rusya’nın elindeki zırhlı araç ve tank sayısı, ABD’nin elindeki Javelin sayısının 1.5 katından fazla.
Tanesi ortalama 240 bin dolar eden füzelerin üretimi de kolay değil. Yılda ortalama bin tane üretilen füzelerden bugüne kadar bir yılda en fazla 6 bin 448 adet üretilebildi. Testler, sertifika ve kabul süreci de katılınca, bir parti füzenin üretim başladıktan sonra teslimatı ortalama 32 ay sürüyor. Yani 7 bin füzenin en iyi şartlarda envantere girişi kabaca 4 seneyi buluyor. ABD’lilerin aklındaki soru ise eldeki envanterin olası bir Rusya, İran ve Kuzey Kore savaşına hazır olup olmadığı.
Sorun sadece Javelin değil; ABD, Ukrayna’ya hava savunma füzesi olan Stinger’lardan da 2 bin adet verdi. Bu füzelerden üretimin durduğu 2003 yılına kadar 11 bin 600 adet üretildi. O günden bu zamana kadar test ve operasyonel atışlar sonucu ABD’nin elindeki kalan Stinger sayısının oldukça azaldığı ifade ediliyor. Üretimin en yoğun olduğu dönemde bile 700’den biraz fazla füze 24 ayda teslim edilebiliyordu. Ayrıca üretim bandının tekrar açılması da ayrı bir sorun. Ancak ABD’nin yeni nesil hava savunma sistemlerine yönelmesi bu füzeleri tekrardan üretmemesine sebep olabilir.
Öte yandan Javelin füzeleri Ukrayna ordusuna büyük moral sağlıyor. Füzenin şarkısı bile yapıldı. Bunun yanı sıra Rusların tanklarını sadece Javelin ile vurmuyorlar. İngiliz yapımı NLAW başta olmak üzere İsveç ve Alman yapımı diğer sistemler de Rus zırhlılarının korkulu rüyası. Ayrıca arazi şartları, teknik arızalar ve lojistik eksikliği sonucu da tanklar kullanılamaz hale geliyor.
Bir de olayın maddi boyutu var. Bir füzenin birim maliyeti 240 bin dolar iken Rusların en yeni tankı olan T-90’ın birim maliyeti 4 buçuk milyon dolar civarında. Ayrıca bir tank vurulduğunda içindeki eğitimli tank personelinin kurtulma şansı da oldukça düşük. Her ne kadar Ruslar’ın tank rezervi fazla olsa da personel kayıpları ve maddi zararları oldukça yüksek.
*Bu haberde yer alan bilgilerin büyük bir kısmı Business Insider’da “Will the US run out of Javelin anti-tank missiles to give Ukraine before Russia runs out of tanks?” başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir.
