Rusya-Ukrayna Savaşı’nda en kritik direnişi sergileyen kentlerden biri Harkov oldu. Ülkenin bir dönem kültür başkenti olarak kabul gören ve Ukrayna İç Savaşı’nda kısa bir ayrılık süreci yaşayan Harkov bu kez Ukrayna’nın bütünlüğünden yana… Peki ne değişti? Harkov neden kadar önemli?
Şu an Rusya-Ukrayna Savaşı’nda en kritik şehirlerden biri ve muhtemelen en kritiği Harkov. Harkov, Ukraynalılar için sanat, şiir, resim, ticaret, sanayi ve bilimsel keşiflerle tanınan bir şehir. Şimdilerde ise verilen mücadelenin adeta temel taşı. Rusya’nın sadece 40 kilometre uzakta yer alan ve Ukrayna’nın en büyük ikinci şehri konumundaki Harkov neden bu kadar önemli? Ve Harkov son yıllarda nasıl bir değişimden geçti?
Önce Harkov’un öneminden söz edelim. Virginia merkezli kar amacı gütmeyen bir araştırma ve analiz kuruluşu olan CNA’da Rusya araştırmaları direktörü olarak görev yapan Michael Kofman, “Rus askeri harekatı, hızlı kazanımlar elde edebilecekleri ve güçlü bir direnişle karşılaşmayacakları önermesine dayanıyordu. Ancak Ukrayna’yı tutan ülkenin doğusu oldu. Harkov hala doğu cephesini tutan ‘çıpa’ gibi” diyor.
Aslında savaştan bir ay önce Volodimir Zelenskiy de Harkov’un önemine dikkat çekmişti:
“Gerçekçi olmak gerekirse, Rusya gerilimi tırmandırmaya karar verirse, elbette bunu tarihsel olarak eskiden Rusya ile aile bağları olan insanların bulunduğu topraklarda yapacaklar. İlk olarak Ukrayna hükümetinin kontrolündeki Kharkiv işgal edilebilir.”
Zelenskiy’nin Harkov’dan söz ederken “tarihsel olarak eskiden Rusya ile aile bağları olan insanların bulunduğu topraklarda” ifadesini kullanmasına döneceğiz ancak yine savaştan bir ay önce Harkov Belediye Başkanı Ihor Terekhov’un sözlerine bakmakta fayda var. Adeta Zelenskiy’e cevap veren Terekhov şöyle diyordu:
“Buradaki insanlar Ukrayna’yı seviyor çünkü Ukraynalılar da burada yaşıyor. Evet, Rusça konuşuyoruz. ‘Harkov vatandaşları Ukrayna’nın Rusya ile dost olmasını ister mi’ diye sorarsanız, cevap kesinlikle evet. Ama savaş istiyorlar mı? Hayır. Rusya’nın bir parçası olmamızı mı istiyorlar? Tabii ki değil. Şehri kimseye vermeyeceğiz. Harkov’u savunmak için omuz omuza olacağız.”
Terekhov “Evet, Rusça konuşuyoruz” derken ne kastediyor?
Avrupa’nın en geniş üçüncü meydanı olan Özgürlük Meydanı’nın da bulunduğu Harkov’a Dinyeper’in doğusundaki ve özellikle Rusça’nın daha yoğun konuşulduğu bölgelerde Harkov deniyor. Harkovlular da şehre “Harkov” diyor. Ancak aslında Ukraynaca’da şehrin ismi Harkiv. İki farklı kullanıma da rastlanmasına rağmen vatandaşlar da “Harkov” ismini kullanıyor.
Bu da aslında Harkov’a ilişkin pek çok şey anlatıyor. Zelenskiy’nin ifadeleri de öyle.
