Varşova Paktı, 14 Mayıs 1955’te sekiz sosyalist ülkenin bir araya gelerek, oluşturdukları askeri ve siyasi birliktir. Peki, Varşova Paktı niye kuruldu? Türkiye Varşova Paktı’na üye mi?
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) arasında uzun seneler devam eden, tarihe soğuk savaş olarak ifade edilen dönem başladı. İki süper güç devlet, birbirlerine her türlü psikolojik üstünlüğü sağlamak için kıyasıya bir mücadeleye girdiler. Öyle ki, günümüzde dahi hala tartışmaları devam eden ABD’nin aya astronot göndermesi ve o bölgede bayrağını dalgalandırması psikolojik üstünlük olarak algılandı. ABD merkezli NATO’nun kurulmasına karşılık SSCB’de Varşova Paktı’nı kurdu. Haberimiz içerisinde Varşova Paktı’na yönelik merak edilenleri yanıtladık.
Varşova Paktı, 14 Mayıs 1955 tarihinde Varşova’da, sekiz sosyalist ülkenin imzalamış olduğu ‘Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması’ ile birlikte kurulan askeri ve siyasal birlik olarak ifade edilir. Söz konusu antlaşmayı imzalayan ülkeler Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve SSCB’ydi. Antlaşma, daha önceki yıllarda SSCB ile Çekoslovakya (1943); Polonya (1945); Bulgaristan, Macaristan ve Romanya (1948) ülkelerinin arasında imzalanmış olan ikili antlaşmaları kapsıyordu. Pakt, Macaristan, Çekoslovakya ve Afganistan’ın işgalleri gibi çeşitli önemli siyasal olaylar dahilinde askeri bir güç unsuru olarak bulunmuştur.
Sosyalist ülkeleri, karşılıklı bağlarını bir pakt dahilinde güçlendirmeye yönelten başlıca sebep; sosyalist ülkelere ve sosyalizmin yayılmasına karşı 1949 tarihinde kurulan NATO’nun, askeri etkinliklerini yükseltilmesi ve silahlanmaya hız vermesi olarak ifade edilebilir. Birliğin kuruluşuna yönelik ilk adım, 29 Kasım – 2 Aralık 1954 tarihleri arasında sekiz sosyalist ülkenin katılımı ile birlikte, ortak güvenliğin ve barışın korunması hakkında ve Moskova’da düzenlenen konferansta atıldı.
Varşova Paktı, Londra ve Paris Antlaşmaları ile Federal Almanya’nın NATO’ya girmesi ve NATO’ya bağlı olarak Batı Avrupa Birliği’nin kurulması ile beraber Avrupa’da doğan ve giderek yükselen savaş tehlikesine karşı şekillendi. Pakt kurucularına göre bu gelişmeler, barışsever devletlerin güvenliği yönünden bir tehdit oluşturuyor ve savunma sağlayıcı karşı önlemlerin alınmasını sağlıyordu.
Varşova Paktı’nda antlaşmayı imzalayan ülkeler Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve SSCB’dir.
– Üyeler, ortak çıkarlarını ilgilendiren tüm sorunlarda birbirlerine danışacaklardır.
– Avrupa’da silahlı bir saldırı durumunda üyeler, tek tek ya da ortak bir biçimde kendilerini savunacaklardır.
– Birleşik Komutanlık kurulacaktır.
– Siyasal Danışma Komitesi kurulacaktır.
