2019’da yaklaşık 1 milyon 270 bin insan doğrudan antimikrobiyal direnç sebebiyle yaşamını yitirdi. Bu sayı aynı yıl HIV/AIDS ve sıtma kaynaklı ölümlerden çok daha fazla. Türkiye’nin de kamu spotlarıyla dikkat çektiği duruma karşı adımlar atılmazsa 2050’ye kadar 10 milyon insan hayatını kaybedebilir.
Bundan iki yıl önce CDC (Amerika’nın Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri) tüm dünya için rahatsız edici bir tahminde bulunmuştu. Hayır, tahmin koronavirüs üzerine değil… CDC’nin tahmini antibiyotikler ile alakalıydı:
Antibiyotik kullanımında radikal bir değişiklik yaşanmazsa, ilaca dirençli patojenler, dünya çapında her yıl 700 bin kişinin olmak üzere, 2050’ye kadar 10 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden olabilir.
Bu konu elbette tıbbın ve bilim dünyasının gündeminde kalmaya devam ediyordu lakin araya pandemi girdi ve bu korkunç tahmin, gündemde kendisine olması gerekenden çok daha az yer bulabildi. Hatırlanacağı üzere Türkiye’de de pandemi öncesi dönemde antibiyotik kullanımına ilişkin kamu spotları yayınlanmaktaydı.
Dünyaca ünlü uluslararası hakemli tıp dergisi The Lancet’ta yakın zaman önce yayınlanan bir rapor, durumun CDC’nin tahmininden çok daha endişe verici olduğunu gösterdi. Raporda antibiyotik direncinden kaynaklanan zarara ilişkin durumun, beklenenden daha hızlı kötüleştiği ifade edildi.
Geçen ay yayınlanan Global Antimikrobiyal Direnç Araştırması (GRAM) raporu, 2019’da yaklaşık 1 milyon 270 bin insanın doğrudan antimikrobiyal direnç (AMD) nedeniyle öldüğünü tahmin ediyor. Antibiyotik direnciyle ortaya çıkan antimikrobiyal direnç, akılcı olmayan antibiyotik kullanımına bağlı olarak gelişmekte. AMD nedeniyle sağlık sistemi içerisindeki tedaviler uzuyor ya da ölüm oranları artıyor.
Bununla birlikte ilaca dirençli bir enfeksiyonla ilişkili ölümlerin toplamı 4.95 milyona yükseldi; yani bir hasta, tanımlanmış bir antibiyotiğe dirençli bir enfeksiyona sahipken öldü.
2019 raporu 204 ülke ve bölgeden 23 patojen ve 88 patojen-ilaç kombinasyonuna ilişkin verileri içeriyor. Çalışma eksik veriler için tahminler üretmek adına istatistiksel modelleme kullanılıyor.
Yeni rakamlar AMD’yi şu anda dünya çapında önde gelen ölüm nedenleri arasına koyuyor. Hatta AMD, raporun sonucuna göre dünyanın en korkulan hastalıkları arasında yer alan HIV/AIDS ve sıtmayı geride bırakmış. The Lancet’ın Küresel Hastalık Yükü çalışmasına göre 2019’da HIV/AIDS nedeniyle 864 bin, sıtma nedeniyle de 643 bin kişi yaşamını yitirdi.
1928’de keşfedilen ve 1940 yılında kullanıma giren antibiyotikler insanlık tarihinde bir dönüm noktası. Tıpta devrim yarattılar ve yaygın bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölümleri büyük ölçüde azalttılar. Antibiyotikler aynı zamanda büyük ve zorlu ameliyatların güvenliğini ve travma sonrası iyileşme oranlarını büyük ölçüde artırdı.
