Sanatçı ‘O resmi ben yapmadım’ diyor, uzmanlar ‘Sen yaptın…’

Bundan yaklaşık 25 yıl önce, İsviçreli bir sanat koleksiyoneri katıldığı bir müzayedede ünlü ressam Lucian Freud’un boydan çıplak bir erkeği resmettiği tablosunu satın aldı. Daha sonra İngiliz sanatçı kendisine ulaşarak tabloyu satın almak istediğini söyledi. İki adam birbirlerini tanımıyorlardı ve ilk konuşmaları bu olmuştu. Koleksiyoner teklifi nazikçe reddetti…

Üç gün sonra yine telefon çalıyordu ve arayan yine Lucian Freud’du. Freud’un mesajı netti: “O tabloyu bana satmazsan, tablonun benim eserim olduğunu inkar ederim.”

İsmini açıklamak istemeyen koleksiyoner şöyle anlatıyor:

“Freud beni aradığında ‘Sana ödediğinden fazlasını vereceğim. Hatta iki katını vereceğim’ dedi. Ben reddedince agresifleşti ve kötü sözler söylemeye başladı. ‘Öyleyse bu tabloyu asla satamayacaksın’ dedi.”

FREUD DEDİĞİNİ YAPTI AMA…

Tabloyu alamayınca Freud sözünü tutmuş ve eserin kendisine ait olmadığını söylemişti. Aslında bu durum, koleksiyoner için enteresan ama bir yandan da tatsız bir hikayenin sonu olabilirdi. Freud’un da dediği gibi tablo hiçbir zaman kıymet görmeyebilirdi.

Lakin yıllar süren araştırmalar esere adeta bir can simidi attı! Üç farklı bağımsız çalışma ‘Standing Male Nude’ adlı eserin 20. yüzyıla damga vuran ressamlardan Lucian Freud’a ait olma olasılığının çok çok yüksek olduğunu ortaya koydu. Hatta bununla birlikte resimdeki bedenin Freud’a ait olduğu düşünülüyor. Akıllara da “Freud bu yüzden mi tabloyu geri almak için bu kadar agresifçe çabaladı” sorusunu getiriyor…

2011’de yaşamını yitiren Freud, günümüzde insanların çıplak bedenlerini, genellikle acımasız bir gerçekçilikle ve ustaca tasvir etmesiyle saygı görüyor. “Fat Sue” olarak bilinen ilham perisi Sue Tilley’in gerçek boyutlu çıplak tasviri 2015 yılında 35,6 milyon sterline satılmıştı.

43 cm x 65 cm boyutlarında tuval üzerine bitmemiş bir yağlı boya olan ‘Standing Male Nude’, 1997’de Cenevre’de düzenlenen ve vefat etmiş bir kişinin eşyalarının satıldığı bir müzayedede yer alan parçalar arasındaydı. Bir Freud eseri olarak kataloglandı. Sanatçının daha sonra eseri inkar etmesiyle, müzayedeciler hala bugün söz konusu eseri satmayı reddediyor -tıpkı Freud’un öngördüğü gibi…

FREUD ÇEKİNMİŞ OLMALI…

Fakat kapsamlı bir araştırmadan sonra Freud’un kendisi de bir koleksiyoner olan bağımsız araştırmacı arkadaşı Thierry Navarro, Freud’un tabloyu çaresizce almak istemesini, eserin bir otoportre olmasına bağlıyor. Ona göre Freud’un çekinmiş olma olasılığı çok yüksek. Ayrıca eserdeki arkası dönük erkek figürünün yüzünün profilden görüntüsü, Freud’un fotoğraflarıyla kıyaslanınca benzerlik net bir şekilde görülüyor.

Navarro, eserin Freud ve aralarında sanatçı Francis Bacon’ın da dahil olduğu bir grup arkadaşın Cenevre’de gizlice kullandıkları bir dairede asılı olduğunu keşfetti. Bu keşifte bir tanığın payı çok büyük. Navarro şöyle anlatıyor:

“Cenevre’deki LGBTİQ+ topluluğundan biri tanıklık etti. Koleksiyoner, elindeki eserleri Cenevre’de özel bir sergiyle ziyarete açtığında bu tanık eseri görür görmez ‘Bu tabloyu biliyorum’ dedi. Daha çok Bacon’ın kullandığı ve Cenevre’deki LGBTİQ+ topluluğu için adeta bir buluşma noktası olan bu gizli dairenin girişinde bu tablonun asılı olduğunu söyledi. Bu tanık, Freud ile Bacon arasındaki ilişkiyi de biliyordu. Bir sürü detay verdi…”

Bacon, yıllar sonra Freud’la ters düşünce tabloyu Cenevre’de bırakmaya karar vermişti.

Resimlerin bilimsel analizinde önde gelen bir uzman olan Dr. Nicholas Eastaugh ise hem söz konusu tablodan hem de Freud’un başka eserlerinden küçük pigmentler aldı ve bunları karşılaştırdı. Dr. Eastaugh ayrıca kızılötesi görüntülemeden de yardım aldığı çalışmasında eşleşmeyi ortaya koydu.

‘FREUD’DAN BAŞKASI OLAMAZ…’

Sanat tarihçisi Hector Obalk da yaptığı incelemeler sonucunda yazdığı raporda tasvirin sanatçıya özgü olduğunu vurgularken tekniğin de taklit denemeyecek kadar Freud’un tekniğinin aynısını olduğunun altını çizdi ve “Elini tanıdığım kadarıyla eserin sahibi Lucian Freud’dan başkası olamaz” ifadelerini kullandı.

Yapay zeka yardımıyla sanat eserlerinin orijinalliğinin tespitini sağlayan İsviçre merkezli Art Recognition ise eserin en az yüzde 95 oranında Freud’a ait olduğunu tespit etti.

Navarro son olarak şunu ekliyor: “Bu, iki usta Bacon ve Freud’u birbirine bağlayan çok eşsiz bir tablo… Müzede olmayı hak ediyor.”

[email protected] 

*Bu haberdeki bilgilerin büyük bir kısmı The Observer’da yayınlanan “Lucian Freud painting denied by artist is authenticated by experts” başlıklı haberden derlenmiştir.