Son bir yıldır dünyada çoğu bilgisi olsun olmasın şöyle bir kanaate sahip: “Koronavirüs Çin’den çıktı.” Virüsün Wuhan’da bir yabani hayvan pazarında ilk olarak görüldüğü ve geniş çapta salgının Çin’de başladığı doğru olsa da tartışma hala devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden istihbarat örgütlerine virüsün Çin’de çıkıp çıkmadığı sıkıca araştırmaları talimatını vermişti.
Aralık 2019’dan önce Avrupa’da virüsün görüldüğüne ilişkin bazı veriler var. Örneğin İtalya’da bir cesetten alınan deri numunelerinde Covid-19’un izine rastlanmıştı.
Her ülke ilk vakasının ne zaman olduğunu tespit etmeye çalışıyor. Acaba resmi olarak açıklanandan önce Covid-19 vakaları olabilir mi? ABD de bu sorunun peşinde. Bir dönem ölü sayıları ile salgının merkezi haline dönüşen Amerika Birleşik Devletleri Salgın Hastalıkları Önleme Merkezi (CDC) bu sorunun peşinde.
Yapılan araştırmalara göre Ocak 2020’de bir kişinin ölüm sertifikasında ölüm sebebinin Covid-19 olarak yazıldığı ortaya çıkmış fakat daha sonra Ocak ayları ile Temmuz ayını yazmayı karıştırdığı belirlenmişti. (July-January)
DÖRT ŞÜPHELİ VAKA
CDC’inin ölüm istatistikleri bölümünün başındaki Robert Anderson son bir yıldır ilk vakadan öncesini araştırıyor. Yaptığı araştırma, onu Ocak 2020’deki dört şüpheli vakaya kadar götürdü.
Anderson, Kansas, California, Alabama ve Wisconsin eyaletlerindeki ölümlere odaklanıyor. Buradaki ölümlerde semptomların mı yoksa vücutlardan alınan örneklerin mi belirleyici olduğu bilinmiyor.
CDC’nin üzerinde durduğu hastaların Çin’den gelen biri ile bir bağlantıları var mı veya kendileri vefat etmeden bir süre önce Çin’i ziyaret ettiler mi bilinmiyor.
Evrimsel biyolog Doktor Michael Worobey’e göre Covid-19’un 2019 Aralık ortasından önce Çin’in dışına çıkmış olması zayıf bir ihtimal. Robert Anderson’a göre CDC her yıl 3 milyon ölümle ilgili istatistik tutuyor, 2019’daki ölümlerin içinden Covid bağlantılı olanlar varsa bunları bulmak çok zor.
ARALIK 2019’DA YAKALANAN OCAK 2020’DE…
Ayrıca hastalar 2019’un sonlarında Covid-19’dan ölmüş olsalar bile doktorların ölüm sertifikalarına farklı hastalıklar yazmış olabileceği üzerinde duruluyor. Dünyanın pek çok ülkesinde 2019’un son iki haftasında ‘zatüre’ kaynaklı ölümlerde artış yaşandığını hatırlatalım. Bir hastanın Aralık 2019’da ABD’de hastalığı kapsamı Ocak 2020 gibi vaka ağırsa hayatının sonlanması demek.
Çin, salgının kaynağının araştırılması için kimileri tarafından dünya ile işbirliği yapmamakla suçlanıyor. İtalya’da Eylül 2019’da hayatını kaybeden bir kişinin derisinden alınan bir örnekte virüsün izlerine rastlandığı açıklanmıştı.
Örneğin alındığı laboratuvar da çalışan Hollandalı virolog Marion Koopmans, “Geriye doğru gittiğinizde daha bilgilendirici sonuçlar ile karşılaşabilirsiniz” diyor.
Bu yaz ABD’de yayımlanan başka bir araştırmaya göre virüs Illinois eyaletinde 24 Aralık 2019 tarihinde giriş yaptı.
KOCA: ÖLÜMÜ SAKLAMAYA İMKAN YOK
Türkiye’de ilk resmi koronavirüs verisi 11 Mart 2020 tarihinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından duyuruldu. Daha sonra vaka sayısı tırmanarak artmaya devam etti. Salgın süresi boyunca ilk vakanın ne zaman çıktığı, vaka sayılarının doğruluğu ve ölüm sayıları gibi konular hep tartışıldı. Ölüm sayıları Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu arasında da polemiğe sebep olurken Bakan Koca, “Birinin ölümünü saklamaya imkan yok, 2020 yılındayız” açıklamasında bulunmuştu.
Türkiye 2020 yazında vaka sayılarını açıklamayı bıraktı. Daha sonra bu uygulamadan vazgeçildi. 11 Mart 2020 tarihinden bu yana on binlerce vatandaş Covid-19’dan hayatını kaybetti.
-Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü The New York Times’ta Benjamin Mueller imzasıyla yayımlanan ‘When Was the First U.S. Covid Death? C.D.C. Investigates 4 Early Cases’ isimli makaleden alınmıştır.
