Kanola, soya, ayçiçeği, pamuk, safran gibi bitkisel sıvı yağlara hidrojen eklenmesi ve ısıtılması sonucu ortaya çıkan ‘trans yağlar’ tehlikeli bir yağ çeşidi olarak bilinmektedir. Ucuzdur, kullanımı kolaydır ve uzun süre bozulmadan bekletilebilir. “Bu avantajları nedeniyle hazır gıdalarda yaygın şekilde kullanılır” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bir halk sağlığı sorunu olan trans yağlarla ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
Prof. Dr. Osman Erk
Trans yağlar gıdanın ömrünü uzatan, kullananların ise ömrünü kısaltan yağlardır. Doymuş ve trans yağlar vücutta kolesterol yapımını uyarır. Her işlenmiş, ambalajlanmış, rafine edilmiş, doğallığı bozulmuş gıda gibi trans yağlar da zararlıdır. Vücut için gereksizdir ve hiçbir olumlu etkisi yoktur. Bu yağlar karaciğer ve damar sistemine kolaylıkla yapışarak karaciğer yağlanması ve damar hastalıklarına yol açar. Toksik etkiye sahip trans yağlar, insülin direnci ile diyabete zemin hazırlar, kolesterol ve trigliserit miktarlarını artırır. Vücutta zararlı serbest radikallerin ortaya çıkmasına neden olur ve kanserojendir.
Trans yağlar bütün öldürücü kronik hastalıklara yol açabilen toksik bir madde olarak tanımlanır. Kanser, obezite, diyabet, koroner kalp hastalığı, kalp yetersizliği, Parkinson, bunama, karaciğer yağlanması-siroz, kısırlık, düşük doğum ve majör depresyon bu hastalıklardan başlıcalarıdır.
Trans yağlar fast-food restoranlarda patates, tavuk ve sebze kızartmalarında sık kullanılır. Kurabiyelerin yüzde 90’ında, donmuş gıdaların yüzde 80’inde trans yağ vardır. Ambalajlanmış, hazır gıdaların hemen hepsi trans yağ içermektedir. Ekmekler, simitler, konserveler, gofretler, krakerler, cipsler, pasta ve kek gibi pastane ürünleri de bol miktarda trans yağ içerir.
Hazır yiyecek etiketleri dikkatle takip edilmelidir. hidrojenize yağ, hidrojenize nebati yağ, digliserit, monogliserit gibi ibareler trans yağları gizlemek için sıklıkla etiketlerde yer almaktadır. Bu ibareleri içeren gıdalardan kesinlikle uzak durulmalıdır. Türkiye’de 2007 yılından itibaren ürün içindeki toplam yağın 100 gramında 1 gramdan daha az trans yağ var ise ürün trans yağ içermez diye etiketlenmektedir. Bu tür gıdalara dikkat edilmelidir.
ABD’de 12-20 yaş arasındaki çocuk ve yeni erişkinlerin günde 20-30 gr trans yağ tükettiği bilinmektedir ve bu miktarlar sağlık açısından son derece zararlıdır. Trans yağların bu kadar çok miktarda tüketilmesi 20 ve 30’lu yaşlarda ortaya çıkan kalp krizlerinin en önemli nedeni olarak gösterilmektedir.
Türkiye’de güvenli sayılabilecek başlıca yağ soğuk sıkım ekstra Virgin zeytinyağıdır. Bunun dışında organik tereyağı sağlıklı olarak nitelendirilebilir. Rafine edilmiş bütün yağlardan uzak durulmalıdır. Kanola, soya mısırözü, pamuk yağı gibi yağlar GDO’lu olma ihtimali çok yüksek yağlardır.
www.sozcu.com.tr
